| 1. Nazwa obiektu: |
Skała Dziurawa (Kapuśniak) w Suliszowicach
|
| 2. Typ obiektu: |
elementy rzeźby - formy denudacyjne
|
| 3. Współrzędne GPS: |
Φ:
50° 40' 46,800"
Δ:
19° 21' 33,000"
|
| 4. Przynależność administracyjna: |
- śląskie - myszkowski - Żarki
|
| 4.1 Miejscowość: |
Suliszowice
|
| 5. Kraina geograficzna: |
- Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
- Wyżyna Częstochowska
|
| 6. Opis lokalizacji obiektu: |
Od strony Żarek czy Janowa jedzie się drogą wojewódzką nr 793. Należy z niej skręcić na NW (drogowskaz na Suliszowice). W Suliszowicach za zabudowaniami a przed lasem skręcamy w prawo w polną drogę. Duża skała stoi dobrze widoczna w polu około 100 m od drogi. Można dojechać również od strony Częstochowy czy Katowic trasą A1. Z A1 zjeżdżamy na Kielce i jedziemy drogą nr 46 do Olsztyna i dalej za znakami do Biskupic. Przejeżdżamy Biskupice kierując się na Zaborze, dalej prosto do Suliszowic. W Suliszowicach skręcamy w lewo i dalej tak jak od strony Żarek.
|
| 7. Forma własności terenu: |
prywatna
|
| 8. Nr i nazwa arkusza mapy: |
879 Żarki (Myszków)
|
| 1. Długość: | do: 28 m |
| 2. Szerokość: | do: 7 m |
| 3. Wysokość: | do: 15 m |
| 4. Powierzchnia: | brak |
| 5. Objętość: | brak |
| 6. Wysokość n.p.m.: | 395 m |
| 7. Inne mierzalne cechy: | brak |
| 1. Forma własności obiektu: | prywatna |
| 2. Status: | na obszarze chronionym |
| 3. Status - uwagi: | Park Krajobrazowy Orlich Gniazd |
| 4. Stan zachowania obiektu: | |
| 5. Położenie | na uboczu |
| 6. Dostępność: | łatwo dostępny |
| 7. Ekspozycja: | dobrze wyeksponowany |
| 8. Ranga obiektu: | lokalna |
| 9. Uwagi o położeniu i dostępności: | Najbliżej przebiega Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd (drogą przez wieś 400 m na zachód), najbliższy pieszy Szlak Warowni Jurajskich biegnie około 500 m na wschód |
| 10. Ocena atrakcyjności turystycznej: | |
| 11. Ocena atrakcyjności dydaktycznej: | |
| 12. Ocena atrakcyjności naukowej: | |
| 13. Ogólna ocena atrakcyjności obiektu: | Jest to bardzo ciekawa, pochylona skała. Od południowej strony widoczne są liczne kotły wirowe, które świadczą o tym, że ściana ta jest reliktem dawnego systemu jaskiniowego. Na skale znajdują się liczne drogi wspinaczkowe. |
| 14. Pozostałe uwagi: | Skały w okolicach Suliszowic mają w literaturze wyjątkowo zmienne nazwy. Opisywana powyżej skała zależnie od źródła przyjmuje nazwę Dziurawa, Kapuśniak, Płaska. Natomiast według starych map topograficznych nazwy te są przypisane do innych skał. P. Haciski podaje, że nazywana jest również Bigosem, Płetwą lub Szaletem. W nazewnictwie oparłem się na wydawnictwie Pawła Haciskiego - JURA1. |
| 1. Regiony strukturalne Polski: |
- monoklina śląsko-krakowska i strefa opolska
|
| 2. Wiek geologiczny: | |
| 3.1 Litologia: | |
| 3.2 Forma rzeźby terenu: | |
| 3.3 Geneza: | |
| 4. Opis geostanowiska: | W okresie górnej jury (161-146 mln lat temu) na szelfie położonym na północ od Oceanu Tetydy (obecnie na obszarze dzisiejszej Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej) istniało morze, w którym w warunkach ciepłego klimatu osadzały się wapienie. Można wyróżnić trzy główne typy litologiczne tych osadów: wapienie skaliste, płytowe i gruboławicowe.
Istniały tu wtedy szczególne warunki do rozwoju budowli węglanowych zwanych biohermami, przypominających rafy, ale konstruowanych nie przez korale, lecz przede wszystkim przez gąbki. Istotną rolę odegrały również sinice (stromatolity, onkoidy) i bakterie. Spotyka się w nich także takie organizmy jak małże, ramienionogi, serpule, mszywioły, rzadziej amonity, belemnity, szkarłupnie, kraby i in. Poza skamieniałościami ważnym składnikiem mineralnym w utworach biohermalnych jest matriks mikrytowy (mikrokrystaliczne spoiwo kalcytowe). Tego typu osady węglanowe stały się głównym budulcem masywnych, bardzo twardych i zwięzłych wapieni skalistych, charakteryzujących się brakiem widocznego warstwowania. Takie struktury organicznego pochodzenia, podobnie jak rafy, przybierały kopcopodobne lub soczewkowate formy rozwijające się prawdopodobnie na wyniesionych fragmentach dna morskiego. W otoczeniu bioherm powstawały głównie wapienie płytowe, najmniej odporne na wietrzenie i erozję.
W trzeciorzędzie, w warunkach lądowych procesy denudacyjne doprowadziły do odsłonięcia wapieni jurajskich i wypreparowania wapieni skalistych spośród mniej odpornych typów wapieni. Obecnie tworzą one charakterystyczne dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej różnego rodzaju formy skalne. Skały w Suliszowicach są jednymi z licznych przykładów ostańców zbudowanych z wapieni skalistych jury górnej. |
| 1. Opracowanie: |
|
| 2. Aktualizacje: |
brak aktualizacji |
| Autor | Tytuł | Publikacja | Rok wydania | Uwagi | ISBN | | Paweł Haciski | JURA 1 | RING GÓRY | 2009 | | 978-83-908472-4-8 | | Artur Pierzchniak | Dziurawa (Kapuśniak) | http://wspinanie.pl/topo2/page,topo-skaly,skala,290.html | | strona internetowa wspinanie.pl | |
|
Φ: 50,679667 Δ: 19,359167