| 1. Nazwa obiektu: |
Odsłonięcie utworów kambru na Kapiej Górze
|
| 2. Typ obiektu: |
odsłonięcie geologiczne naturalne
|
| 3. Współrzędne GPS: |
Φ:
50° 39' 34,320"
Δ:
21° 20' 35,540"
|
| 4. Przynależność administracyjna: |
- świętokrzyskie - staszowski - Bogoria (gm. wiejska)
|
| 4.1 Miejscowość: |
Domaradzice
|
| 5. Kraina geograficzna: |
- Wyżyna Małopolska
- Góry Świętokrzyskie
|
| 6. Opis lokalizacji obiektu: |
Kapia Góra położona jest na południe od miejscowości Domaradzice (między Iwaniskami, Klimontowem i Bogorią) we wschodnej części Pasma Wygiełzowskiego. Na południowym krańcu Domaradzic, w wąwozie lessowym od szosy odchodzi w prawo (na zachód) dorga polna, przejezdna dla samochodu terenowego. Po ok. 300 m docieramy do łąki otoczonej drzewami i lasem, porastającym Kapia Górę, od południa. Przez łakę prowadzi droga na południe, którą dochodzimy do płytkiego strumienia. Przekraczmy potok i drogą wzdłuż skaraju lasu, u podnóża Kapiej Góry, idziemy na zachód a nstępnie na południe ok. 450 m. Skręcamy w lewo w ścieżkę leśną, która pnie się stromo do góry i po ok. 90 m docieramy do odsłonięcia pod szczytem Kapiej Góry (Rys. 1).
|
| 7. Forma własności terenu: |
prywatna
|
| 8. Nr i nazwa arkusza mapy: |
887 Klimontów
|
| 1. Długość: | od: 10 m |
| 2. Szerokość: | od: 1 m |
| 3. Wysokość: | brak |
| 4. Powierzchnia: | brak |
| 5. Objętość: | brak |
| 6. Wysokość n.p.m.: | 278 m |
| 7. Inne mierzalne cechy: | brak |
| 1. Forma własności obiektu: | prywatna |
| 2. Status: | poza obszarem chronionym |
| 3. Status - uwagi: | Stanowisko, ze względu na swoje walory geologiczne powinno być objetę ochroną w randze rezerwatu przyrody nieożywionej. |
| 4. Stan zachowania obiektu: | |
| 5. Położenie | na uboczu |
| 6. Dostępność: | dostęp utrudniony |
| 7. Ekspozycja: | dobrze wyeksponowany |
| 8. Ranga obiektu: | lokalna |
| 9. Uwagi o położeniu i dostępności: | Ze względu na strme podejście i trudność z odnalezieniem ścieżki leśnej prowadzącej do odsłonięcia, dostęp jest utrudniony. |
| 10. Ocena atrakcyjności turystycznej: | |
| 11. Ocena atrakcyjności dydaktycznej: | |
| 12. Ocena atrakcyjności naukowej: | |
| 13. Ogólna ocena atrakcyjności obiektu: | Porośnieta lasem Kapia Góra dominuje w krajobrazie Domaradzic. Stromo sterczące warstwy twardych, kambryjskich piaskowców tworzą malowniczą grzędę w szcytowej partii góry. |
| 14. Pozostałe uwagi: | brak |
| 1. Regiony strukturalne Polski: |
- masyw paleozoiczny Gór Świętokrzyskich (masyw świętokrzyski)
|
| 2. Wiek geologiczny: |
- kambr dolny
- oddział 2 [kambr]
|
| 3.1 Litologia: | |
| 3.2 Forma rzeźby terenu: | |
| 3.3 Geneza: | |
| 4. Opis geostanowiska: | W szczytowej partii wzniesienia odsłania się wąska grzęda skalna zbudowana z pionowo nachylonych warstw twardych piaskoców kwarcytowych, średnio- i cienkoławicowych z podrzędnymi, cienkimi wkładkami mułowców (Fot. 1). Piaskowce te widocze są także w stromej, południowej ścianie grzędy. Uwagę zwracają tu liczne bioturbacje w obrębie ławic piaskowca (Fot. 2-4) oraz silne zaangażowanie tektoniczne skał, w których widoczne są uskoki proste i schodkowe (Fot. 5). W SW części góry, poniżej opisanego odsłonięcia, znajduje się niewielki, nieczynny łom, w którym wydobywano piaskowce. Przyjrzeć się tu można z bliska warstwom skalnym i dostrzec np. odlewy struktur prądowych - hierofliów na spagu ławicy piaskowca (Fot. 6) lub zaburzenia synsedymentacyjne - powstałe w czasie osadzania się warstw (Fot. 7, 8) a nawet podwodne osuwisko (Fot. 9).
Geneza osadów: Omawiane skał powstały w płytkim morzu o czym świadczą liczne bioturbacje. W czasie sedymentacji warstw piaskocwca panował niepokój tektoniczny, związany z wczesną fazą orogenezy kaledońskiej, na co mogą wskazywać zaburzenia synsedymentacyjne i struktura osuwiskowa.
Omawiane utwory wchodzą w skład antyklinorium klimontowskiego - dużej jednostki strukturalnej, wyróżnianej we wschodniej części masywu paleozoicznego Gór Świętokrzyskich, w regionie kieleckim, a dokładniej w obręb północnego skrzydła synkliny wygiełzowsko-nawodzickiej, w osi której wystepują piaskowce środkowego kambru.
Kwestią otwartą pozostaje wiek skał odsłaniających się na Kapiej Górze. Prawdopodobnie reprezentują one kambr dolny. |
| 1. Opracowanie: |
- Anna Mader
- Andrzej Stoiński
|
| 2. Aktualizacje: |
| Autor aktualizacji |
Zakres zmian |
Mader Anna
12.10.2020 09:55:43
|
Utworzenie karty w ramach projektu Upowszechnianie wiedzy o geologii, górnictwie i ochronie georóżnorodności."
typ: Process
|
Mader Anna
21.10.2020 14:48:35
|
Koordynacja i weryfikacja merytoryczna karty
typ: Process
|
Mader Anna
21.10.2020 14:48:43
|
Publikacja i udostępnienie karty
typ: Process
|
Mader Anna
22.10.2020 07:48:18
|
Koordynacja i weryfikacja merytoryczna karty
typ: Process
|
Mader Anna
22.10.2020 07:48:25
|
Publikacja i udostępnienie karty
typ: Process
|
|
| Autor | Tytuł | Publikacja | Rok wydania | Uwagi | ISBN | | Z. Kowalczewski, A. Żylińska, Z. Szczepanik | Kambr w Górach Świętokrzyskich. | W: S. Skompski, A. Żylińska (red.), Procesy i zdarzenia w historii geologicznej Gór Świętokrzyskich. Mat. konfer. 77 Zjazdu Naukowego PTG, Ameliówka k. Kielce, 28-30 czerwca 2006 r. Państw. Inst. Geol., Warszawa | 2006 | | | | Z. Kowalczewski | Litostratygrafia, paleogeografia, facje i tektonika kambru świętokrzyskiego (zagadnienia podstawowe i stan ich znajomości). | Prace Inst. Geogr. WSP w Kielcach, 4: 7-66. | 2000 | | |
|
Φ: 50,659533 Δ: 21,343206