| 1. Nazwa obiektu: |
Rezerwat skalny Ślichowice im. Jana Czarnockiego
|
| 2. Typ obiektu: |
pozostałości górnictwa
|
| 3. Współrzędne GPS: |
Φ:
50° 53' 11,600"
Δ:
20° 35' 18,570"
|
| 4. Przynależność administracyjna: |
- świętokrzyskie - m. Kielce - M. Kielce (gm. miejska)
|
| 4.1 Miejscowość: |
Kielce
|
| 5. Kraina geograficzna: |
|
| 6. Opis lokalizacji obiektu: |
Rezerwat Ślichowice znajduje się w zachodniej części Kielc. Dojdziemy tam ul. Kazimierza Wielkiego będącą przecznicą ul. Piekoszowskiej. Przez rezerwat przebiega żółty szlak spacerowy wokół Kielc biegnący z jednej strony od rezerwatu Karczówka, a z drugiej od rezerwatu Sufraganiec.
|
| 7. Forma własności terenu: |
skarb państwa
|
| 8. Nr i nazwa arkusza mapy: |
815 Kielce
|
| 1. Długość: | od: 70 m do: 140 m |
| 2. Szerokość: | od: 100 m do: 350 m |
| 3. Wysokość: | od: 13 m do: 32 m |
| 4. Powierzchnia: | brak |
| 5. Objętość: | brak |
| 6. Wysokość n.p.m.: | 290 m |
| 7. Inne mierzalne cechy: | Rezerwat obejmuje środkową część dwóch dawnych wyrobisk na górze Śluchowica (303 m n.p.m.) w rejonie Czarnowskich Górek: zachodnią ścianę wschodniego, mniejszego kamieniołomu, wschodnią ścianę zachodniego, większego kamieniołomu, a także łączący je filar skalny o szerokości 15 - 25 m i długości 130 m. Jego powierzchnia wynosi 0,55 ha. Podane powyżej wymiary odnoszą sie do całego kamieniołomu składającego sie z dwóch wyrobisk. |
| 1. Forma własności obiektu: | skarb państwa |
| 2. Status: | chroniony |
| 3. Status - uwagi: | Kamieniołom został objęty ochroną w 1952 roku jako rezerwat przyrody nieożywionej. |
| 4. Stan zachowania obiektu: | |
| 5. Położenie | na szlaku turystycznym |
| 6. Dostępność: | łatwo dostępny |
| 7. Ekspozycja: | dobrze wyeksponowany |
| 8. Ranga obiektu: | krajowa |
| 9. Uwagi o położeniu i dostępności: | Na terenie dawnego kamieniołomu, a także wokół niego przygotowano ścieżki spacerowe oraz punkty widokowe. Fałd jest oświetlony, więc można oglądać go również po zmroku. Ze szczytu Góry Ślichowickiej roztacza się w kierunku wschodnim i południowo–wschodnim panorama Kielc. Na wschodzie widoczne są Łysogóry, a na północy i północnym–zachodzie rozciągają się Wzgórza Tumlińskie oraz położone na zachód od nich Pasmo Oblęgorskie. Na południe od Ślichowic znajdują się wzgórza Pasma Kadzielniańskiego z najwyższym wzniesieniem Karczówką, a daleko na horyzoncie Pasma Posłowickie i Zgórskie. |
| 10. Ocena atrakcyjności turystycznej: | |
| 11. Ocena atrakcyjności dydaktycznej: | |
| 12. Ocena atrakcyjności naukowej: | |
| 13. Ogólna ocena atrakcyjności obiektu: | brak |
| 14. Pozostałe uwagi: | brak |
| 1. Regiony strukturalne Polski: |
- Góry Świętokrzyskie (antyklinorium świętokrzyskie)
|
| 2. Wiek geologiczny: | |
| 3.1 Litologia: | |
| 3.2 Forma rzeźby terenu: | |
| 3.3 Geneza: | |
| 4. Opis geostanowiska: | Profil skalny odsłonięty w kamieniołomie ślichowickim tworzą wapienie dewonu górnego, należące do franu i famenu. Jego najstarsza część znajduje się na ścianie północnej i reprezentowana jest przez wapienie margliste i mikrytowe z cienkimi wkładkami łupków marglistych, należące do warstw z Wietrzni. Na nich występuje horyzont z budowlą stomatoporoidową o miąższości około 1 m, a bezpośrednio nad nim wapienie z intraklastami oraz fragmentami koralowców i stromatoporoidów, dokumentujące początek pogłębiania zbiornika morskiego. W wyższej części profilu, eksponowanej na ścianie wschodniej, dominują wapienie margliste i gruzłowe przewarstwiane wapieniami ziarnistymi i brekcjami śródformacyjnymi, które zaliczane są do warstw kostomłockich. Ta część węglanowej sukcesji dewońskiej Ślichowic jest intensywnie sfałdowana. Depozycja wapieni warstw kostomłockich odbywała się na stoku platformy węglanowej, przy udziale podmorskich osuwisk (spływów grawitacyjnych) przemieszczających gruboziarnisty materiał okruchowy z płytszych środowisk i przerywających spokojną i powolną akumulację węglanowego materiału mułowego. Podmorskie osuwiska były spowodowane przez aktywność tektoniczną i sejsmiczną między franem a famenem, która ostatecznie doprowadziła do pogrążenia dewońskiej platformy węglanowej. Na ścianie południowej występuje monotonna sukcesja rytmicznie powtarzających się cienkoławicowych wapieni marglistych i łupków, które dokumentują wzrost poziomu morza na początku famenu.
Kamieniołom Ślichowice zyskał sławę dzięki fałdowi odsłoniętemu na ścianie wschodniej zachodniego wyrobiska, ilustrowanemu w wielu podręcznikach geologii i geografii oraz przewodnikach turystycznych. Widoczne w odsłonięciu fałdy obalone i leżące charakteryzują się geometrią symilarną, a ich powierzchnie osiowe upadają łagodnie ku północy, natomiast osie o kierunku zbliżonym do E-W są poziome.
W wapieniach dewońskich Ślichowic widoczne są bardzo liczne przejawy mineralizacji żyłowej pochodzenia hydrotermalnego, które powstały dzięki krystalizacji minerałów z gorących wód krążących w skałach wzdłuż spękań tektonicznych. Najczęściej są to żyły kalcytowe o barwach białej, żółtawej oraz różowej i grubości na ogół nie przekraczającej 10 cm. Niekiedy współwystępują z nim minerały rudne: miedzi (złocisto-żółty chalkopiryt), ołowiu (stalowo-szara galena), cynku (miodowo-żółty sfaleryt) oraz minerały żelaza (żółty piryt i markasyt), a także dolomit, kwarc i baryt.
W rezerwacie Ślichowice znana jest jedna, niewielka jaskinia „Pod Fałdem” o długości około 11 m, która jest efektem rozwoju procesów krasowych wzdłuż stref uskokowych. Jej otwór jest niewidoczny z dna kamieniołomu oraz z pochylni. W opisywanym stanowisku widoczny jest także fragment leja krasowego, występujący ponad pochylonym fałdem. Lej ten powstał w trzeciorzędzie, kiedy to został wypełniony iłami i piaskami o barwach od kremowej do różowej.
W kamieniołomie Ślichowice obserwować można skutki procesów geologicznych odbywających się współcześnie. Jednym z nich jest formowanie się stożków usypiskowych wzdłuż ściany południowej i zachodniej, u wylotu niewielkich wcięć erozyjnych. Stożki zbudowane są z fragmentów wapieni i łupków o zróżnicowanej wielkości, a w ich obrębie widoczna jest gradacja okruchów, manifestująca się dominacją drobniejszego materiału w części górnej. |
| 1. Opracowanie: |
- Halina Wojtyna
- Wiesław Trela
- Sylwester Salwa
|
| 2. Aktualizacje: |
brak aktualizacji |
| Autor | Tytuł | Publikacja | Rok wydania | Uwagi | ISBN | | Racki G., Sobstel M. | Very large stromatoporoid indicating Early Frasnian reef core (Holy Cross Mts., Poland) | Geological Quarterly, 48 (1) | 2004 | | | | Szulczewski M. | Slump structures and turbidites in Upper Devonian limestones of the Holy Cross Mts. | Acta Geologica Polonica, 18 (2) | 1968 | | | | Szulczewski M. | Upper Devonian conodonts, stratigraphy and facial development in the Holy Cross Mts. | Acta Geologica Polonica, 21: 1 - 129 | 1971 | | | | Szulczewski M. | Ewolucja środowisk depozycyjnych w dewonie świętokrzyskim i jej uwarunkowania | W: Skompski S., Żylińska A. (red.), Procesy i Zdarzenia w Historii Geologicznej Gór Świętokrzyskich - LXXVII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 56 - 62 | 2006 | | |
|
Φ: 50,886556 Δ: 20,588492