| 4. Opis geostanowiska: | Zarówno wapienie zrostkowe jak i wapienie skaliste powstawały w późnej jurze około 150 milionów lat temu, kiedy obszar krakowski pokryty był rozległym morzem o charakterze epikontynentalnym. Morze to rozciągało się na rozległych obszarach Europy środkowej i zachodniej, tak, że można obserwować analogiczne wapienie w wielu krajach, na przykład w okolicach Norymbergii w Niemczech . Zarówno wapienie skaliste, jak i wapienie zrostkowe powstawały na platformie węglanowej. Wapienie skaliste reprezentują okresy niewielkiego dopływu materiału terygenicznego na platformę. Natomiast wapienie zrostkowe powstały w wyniku zalewania platformy weglanowej (drowning platform) i zwiększonego dopływu materiały ilastego. W neogenie ukształtowała się struktura tektoniczna zrębu tenczyńskiego. Powstały dwa systemy uskoków o kierunku SW-NE i NW-SE. Uskoki te były wykorzystywane przez potoki płynące w rejonie Garbu Tenczyńskiego. Kierunek NW-SE odpowiada przebiegowi Sanki, natomiast uskok o kierunku SW-NE został wykorzystany przez potok płynący dolinką Zimnego Dołu. Skałki wapienne uległy intensywnym procesom krasowym. Rozpuszczanie węglanu wapnia odbywało się głównie wzdłuż powierzchni ciosowych, związanych z wyżej wspomnianymi systemami uskoków neogeńskich, lub na powierzchni skałek.
W zboczach doliny potoku, będącego lewym dopływem rzeczki Sanki, odsłaniają się głównie wapienie skaliste w odmianie zrostkowej.Są to skały na świeżym przełamie barwy jasnobeżowej, różowawej, a na powierzchni zwietrzałej białej, jasnoszarej lub żółtawej (w strefach wzmożonego wietrzenia). W ich obrębie obserwować można twarde, zaokrąglone gruzły tkwiące w bardziej marglistym osadzie. Skały te miejscami wykazują słabe uławicenie, czasem obocznie przechodzą w zbite, nieuławicone i nie wykazujące gruzłowatej struktury wapienie skaliste . Wapienie skaliste są dawnymi budowlami rafowymi (biohermami), utworzonymi głównie za sprawą cyjanobakterii i gąbek. Natomiast wapienie zrostkowe powstały przez rozkruszenie tych budowli i przemieszczenie ich prądami morskimi. Zarówno w obrębie wapieni skalistych i wapieni zrostkowych obserwować można liczne skamieniałości. Należą do nich głównie gąbki, ramienionogi, małże, amonity. Miejscami niezależnie od odmiany facjalnej wapieni, na powierzchniach skałek, widoczne są wtórnie wytrącone polewy i nacieki tlenków manganu barwy czarnej.
Obserwacja wzajemnego stosunku wapieni skalistych, wapieni zrostkowych, gruzłowych i innych wapieni ma duże znaczenie praktyczne. W zapadlisku przedkarpackim analogiczne utwory są przedmiotem zainteresowania ze strony przemysłu naftowego. Skały górnej jury mogą bowiem wykazywać własności zbiornikowe i gromadzić w odpowiednich warunkach złoża ropy naftowej i gazu ziemnego. Wykonane zostały badania mające na celu porównanie obrazu komputerowego otrzymanego w wyniku modelowania własności fizycznych wapieni górnej jury obszaru krakowsko-czestochowskiego z przekrojami sejsmicznymi zapadliska przedkarpackiego Wykazały one, że widoczne w obrazie sejsmicznym budowle węglanowe o wielkości rzędu kilku kilometrów składają się z szeregu bioherm gąbkowo-mikrobialnych odpowiadającym ostańcom wapieni skalistych znanych z obszaru krakowskiego.
Obserwować można różne przejawy zjawisk krasowych. Na uwagę zasługują ciekawe formy skałek w postaci grzybów skalnych, iglic, maczug, wieżyc oraz różnego rodzaju okapów i schronisk podskalnych (. Podcięcie erozyjne skałek odbywało się z różną intensywnością, od niewielkich kilkunastocentymetrowych okapów do obszernych nisz o głębokości do 3 metrów i wysokości sięgającej 2.5 metra Pomiędzy poszczególnymi skałkami można obserwować wypreparowane przez wodę rozwarte szczeliny ciosowe (ciosu diagenetycznego) (Fig. 6). Część z nich sięga na tyle głęboko, że rozdzielone formy skałkowe tracą stabilność i przemieszczają się wzdłuż zbocza po miękkim lessowym podłożu. W efekcie w obrębie rezerwatu obserwować można większe ostańce wapienne, oderwane od nich izolowane skałki oraz w niższej części zbocza wielkie, niekiedy kilkumetrowej wysokości głazy obrywowe. Te ostatnie, ze względu na nieuporządkowane rozmieszczenie, tworzą labirynty, wzdłuż których poprowadzona jest wąskimi przesmykami ścieżka dydaktyczna. Procesom zboczowym sprzyja intensywnie działający na skały kras, duże nachylenie zboczy doliny i miękka, plastyczna powierzchnia zbocza przykryta lessem, po której łatwo ześlizgują się bloki skalne. |