| 1. Nazwa obiektu: |
Góra Grodzisko w Ryczowie
|
| 2. Typ obiektu: |
elementy rzeźby - formy denudacyjne
|
| 3. Współrzędne GPS: |
Φ:
50° 25' 39,500"
Δ:
19° 36' 05,700"
|
| 4. Przynależność administracyjna: |
- śląskie - zawierciański - Ogrodzieniec
|
| 4.1 Miejscowość: |
Ryczów
|
| 5. Kraina geograficzna: |
- Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
- Wyżyna Częstochowska
|
| 6. Opis lokalizacji obiektu: |
Skała znajduje się w lesie na wschód od Ryczowa, 100 m od drogi asfaltowej
|
| 7. Forma własności terenu: |
prywatna
|
| 8. Nr i nazwa arkusza mapy: |
913 Ogrodzieniec
|
| 1. Długość: | do: 50 m |
| 2. Szerokość: | do: 15 m |
| 3. Wysokość: | do: 16 m |
| 4. Powierzchnia: | 200 m2 |
| 5. Objętość: | brak |
| 6. Wysokość n.p.m.: | 425 m |
| 7. Inne mierzalne cechy: | brak |
| 1. Forma własności obiektu: | prywatna |
| 2. Status: | na obszarze chronionym |
| 3. Status - uwagi: | Park Krajobrazowy Orlich Gniazd, Natura 2000 Ostoja Środkowojurajska |
| 4. Stan zachowania obiektu: | |
| 5. Położenie | w pobliżu szlaku turystycznego |
| 6. Dostępność: | łatwo dostępny |
| 7. Ekspozycja: | dobrze wyeksponowany |
| 8. Ranga obiektu: | regionalna |
| 9. Uwagi o położeniu i dostępności: | Ostaniec znajduje się 100 m od żółtego szlaku "Pustynnego" i 170 m od czarnego szlaku "Partyzantów Ziemi Olkuskiej" |
| 10. Ocena atrakcyjności turystycznej: | |
| 11. Ocena atrakcyjności dydaktycznej: | |
| 12. Ocena atrakcyjności naukowej: | |
| 13. Ogólna ocena atrakcyjności obiektu: | Jest to malownicza, trudno dostępna skała, na szczycie której wzniesiona została, najprawdopodobniej z inicjatywy Kazimierza Wielkiego, warowna budowla jako ogniwo w łańcuchu strażnic królewskich strzegących bezpieczeństwa południowej granicy Rzeczypospolitej. Głównym elementem strażnicy była 2- lub 3-piętrowa murowana budowla, położona w najwyższej części skały. Do podnóża skały przylegał od północy niewielki dziedziniec o wymiarach 15x25 metrów. Całość założenia otaczał system fortyfikacyjny w postaci fosy o szerokości 7-10 metrów i wysokiego na ok. 1,5 metra drewniano-ziemnego wału i wewnętrznego wału z drewnianym częstokołem. |
| 14. Pozostałe uwagi: | Strażnica została opuszczona już w XV stuleciu i szybko popadła w ruinę. W okresie międzywojennym część skały obsunęła się, a wraz z nią północno-wschodni fragment zamku. Kolejnych zniszczeń dokonali mieszkańcy Ryczowa, którzy wysadzili fragment skały celem pozyskania surowca do budowy domu mieszkalnego. Mury zabezpieczono w latach 60-ych XX wieku. |
| 1. Regiony strukturalne Polski: |
- monoklina śląsko-krakowska i strefa opolska
|
| 2. Wiek geologiczny: | |
| 3.1 Litologia: | |
| 3.2 Forma rzeźby terenu: | |
| 3.3 Geneza: | |
| 4. Opis geostanowiska: | W okresie górnej jury (161-146 mln lat temu) na szelfie położonym na północ od Oceanu Tetydy (obecnie na obszarze dzisiejszej Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej) istniało morze, w którym w warunkach ciepłego klimatu osadzały się wapienie. Można wyróżnić trzy główne typy litologiczne tych osadów: wapienie skaliste, płytowe i gruboławicowe.
Istniały tu wtedy szczególne warunki do rozwoju budowli węglanowych zwanych biohermami, przypominających rafy, ale konstruowanych nie przez korale, lecz przede wszystkim przez gąbki. Istotną rolę odegrały również sinice (stromatolity, onkoidy) i bakterie. Poza skamieniałościami ważnym składnikiem mineralnym w utworach biohermalnych jest matriks mikrytowy (mikrokrystaliczne spoiwo kalcytowe). Tego typu osady węglanowe stały się głównym budulcem masywnych, bardzo twardych i zwięzłych wapieni skalistych, charakteryzujących się brakiem widocznego warstwowania. W otoczeniu bioherm powstawały głównie wapienie płytowe, najmniej odporne na wietrzenie i erozję. W trzeciorzędzie, w warunkach lądowych procesy denudacyjne doprowadziły do odsłonięcia wapieni jurajskich i wypreparowania wapieni skalistych spośród mniej odpornych typów wapieni. Obecnie tworzą one charakterystyczne dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej różnego rodzaju formy skalne. Wapienie skaliste górnej jury budują również ostaniec w Ryczowie, na którym w średniowieczu zbudowana została strażnica strzegąca zachodniej granicy Rzeczypospolitej.
W szerokiej szczelinie rozcinającej skałkę od strony północnej znajduje się otwór schroniska, na które składają się dwa korytarze o długości 8 m (J.Cz.IV-03.40 wg geoportalu Jaskinie Polski) |
| 1. Opracowanie: |
|
| 2. Aktualizacje: |
brak aktualizacji |
| Autor | Tytuł | Publikacja | Rok wydania | Uwagi | ISBN | | D. Faustmann | Sieć tras rowerowych dla centralnej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej w gminie Pilica. Przewodnik turystyczny. | Urząd Miasta i Gminy Pilica | 2011 | Compass | 978-83-7605-230-4 | | D. Kmiotek | Pasmo Smoleńsko-Niegowonickie. Ilustrowany przewodnik. | | 2007 | DIKAPPA | 83-921782-9-7 | | P. Haciski | Jura 3 | | 2010 | Wydawnictwo RING GÓRY | 83-908472-9-9 | | L. Kajzer, J. Salm, S. Kołodziejski | Leksykon zamków w Polsce | Arkady | 2001 | | | | M. Szelerewicz , A. Górny | Jaskinie Polski | http://geoportal.pgi.gov.pl/jaskinie-pub/jaskinie/ | | | |
|
Φ: 50,427639 Δ: 19,601583