| 1. Nazwa obiektu: |
Tunel w Górze Smoleń
|
| 2. Typ obiektu: |
inne
|
| 3. Współrzędne GPS: |
Φ:
50° 26' 13,200"
Δ:
19° 40' 10,000"
|
| 4. Przynależność administracyjna: |
- śląskie - zawierciański - Pilica
|
| 4.1 Miejscowość: |
Smoleń
|
| 5. Kraina geograficzna: |
- Wyżyna Śląsko-Krakowska
- Wyżyna Częstochowska
|
| 6. Opis lokalizacji obiektu: |
Około 300 m na południowy-wschód od Ośrodka ZPK Woj. Śl., przy czerwonej ścieżce dydaktycznej, w Górze Smoleń, na południowy-wschód od grupy skał zwanych Parkiem Jurajskim (Haciski, 2010)
|
| 7. Forma własności terenu: |
skarb państwa
|
| 8. Nr i nazwa arkusza mapy: |
913 Ogrodzieniec
|
| 1. Długość: | od: 10 m |
| 2. Szerokość: | brak |
| 3. Wysokość: | brak |
| 4. Powierzchnia: | brak |
| 5. Objętość: | brak |
| 6. Wysokość n.p.m.: | 452 m |
| 7. Inne mierzalne cechy: | brak |
| 1. Forma własności obiektu: | skarb państwa |
| 2. Status: | na obszarze chronionym |
| 3. Status - uwagi: | Park Krajobrazowy Orlich Gniazd, Natura 2000 Ostoja Środkowojurajska |
| 4. Stan zachowania obiektu: | |
| 5. Położenie | na szlaku turystycznym |
| 6. Dostępność: | łatwo dostępny |
| 7. Ekspozycja: | dobrze wyeksponowany |
| 8. Ranga obiektu: | regionalna |
| 9. Uwagi o położeniu i dostępności: | Skała z tunelem znajduje się przy czerwonej ścieżce dydaktycznej po Dolinie Wodącej, 80 m od niebieskiego szlaku "Warowni Jurajskich" |
| 10. Ocena atrakcyjności turystycznej: | |
| 11. Ocena atrakcyjności dydaktycznej: | |
| 12. Ocena atrakcyjności naukowej: | |
| 13. Ogólna ocena atrakcyjności obiektu: | Tunel w Górze Smoleń jest bardzo ładnym i obszernym korytarzem z licznymi kotłami wirowymi. We wnętrzu jest sucho i przewiewnie. Nad tunelem znajduje się drugie schronisko o takim samym kierunku korytarza, rozwinięte w formie rury skalnej o znacznie mniejszej średnicy. Form naciekowych brak. Przed wejściem do tunelu stoi tablica informacyjna. |
| 14. Pozostałe uwagi: | Nr inwentarzowy wg CBDG: J.Cz.IV-04.31 |
| 1. Regiony strukturalne Polski: |
- monoklina śląsko-krakowska i strefa opolska
|
| 2. Wiek geologiczny: | |
| 3.1 Litologia: | |
| 3.2 Forma rzeźby terenu: | |
| 3.3 Geneza: | |
| 4. Opis geostanowiska: | W okresie górnej jury (161-146 mln lat temu) na szelfie położonym na północ od Oceanu Tetydy (obecnie na obszarze dzisiejszej Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej) istniało morze, w którym w warunkach ciepłego klimatu osadzały się wapienie. Można wyróżnić trzy główne typy litologiczne tych osadów: wapienie skaliste, płytowe i gruboławicowe.
Istniały tu wtedy szczególne warunki do rozwoju budowli węglanowych zwanych biohermami, przypominających rafy, ale konstruowanych nie przez korale, lecz przede wszystkim przez gąbki. Istotną rolę odegrały również sinice (stromatolity, onkoidy) i bakterie. Spotyka się w nich także takie organizmy jak małże, ramienionogi, serpule, mszywioły, rzadziej amonity, belemnity, szkarłupnie, kraby i in. Poza skamieniałościami ważnym składnikiem mineralnym w utworach biohermalnych jest matriks mikrytowy (mikrokrystaliczne spoiwo kalcytowe). Tego typu osady węglanowe stały się głównym budulcem masywnych, bardzo twardych i zwięzłych wapieni skalistych, charakteryzujących się brakiem widocznego warstwowania. W otoczeniu bioherm powstawały głównie wapienie płytowe, najmniej odporne na wietrzenie i erozję. W trzeciorzędzie, w warunkach lądowych procesy denudacyjne doprowadziły do odsłonięcia wapieni jurajskich i wypreparowania wapieni skalistych spośród mniej odpornych typów wapieni. Obecnie tworzą one charakterystyczne dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej różnego rodzaju formy skalne. W wapieniach skalistych rozwijały się intensywne procesy krasowe, które doprowadziły do powstania licznych jaskiń i schronisk skalnych. Na skałkach często można obserwować także drobne formy krasu powierzchniowego (ospa krasowa, żłobki krasowe i in.).
Tunel w Górze Smoleń powstał w wapieniach skalistych górnej jury, w warunkach turbulentnego przepływu dużej ilości wody pod wysokim ciśnieniem. Świadczą o tym liczne kotły wirowe w stropie i na ścianach schroniska. |
| 1. Opracowanie: |
|
| 2. Aktualizacje: |
brak aktualizacji |
| Autor | Tytuł | Publikacja | Rok wydania | Uwagi | ISBN | | A. Tyc, G.Morcinek, A. Szymczyk, B. Muzolf | Przewodnik po Dolinie Wodącej | Wydawnictwo PROGRES | 1998 | | 83-907008-5-9 | | Kowalski K. | Jaskinie Polski, T. 1 | Państwowe Muzeum Archeologiczne | Warszawa, 1951 | Wyżyna Śląsko-Krakowska | | | Polonius A. | Geneza systemów jaskiniowych w Paśmie Smoleńsko-Niegowonickim (Wyżyna Krakowsko-Wieluńska) | niepublikowana praca doktorska | 2003 | archiwum Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu śląskiego, Sosnowiec | | | Polonius A. | Jaskinie Polski | http://geoportal.pgi.gov.pl/jaskinie-pub/jaskinie/ | | baza danych na portalu CBDG | |
|
Φ: 50,437000 Δ: 19,669444