| 1. Nazwa obiektu: |
Odsłoniecie skał kambru środkowego w Jurkowicach
|
| 2. Typ obiektu: |
odsłonięcie geologiczne naturalne
|
| 3. Współrzędne GPS: |
Φ:
50° 47' 41,270"
Δ:
21° 23' 01,000"
|
| 4. Przynależność administracyjna: |
- świętokrzyskie - opatowski - Opatów
|
| 4.1 Miejscowość: |
Jurkowice
|
| 5. Kraina geograficzna: |
|
| 6. Opis lokalizacji obiektu: |
Stanowisko zlokalizowane jest w miejscowości Jurkowice, oddalonej około 2 kilometrów na południowy zachód od Opatowa. Obejmuje skały kambru odsłaniające się u podnóża i w obrębie wysokiej skarpy leżącej bezpośrednio ponad korytem małej rzeczki Kochówka, nieco na zachód od kompleksu stawów.
|
| 7. Forma własności terenu: |
prywatna
|
| 8. Nr i nazwa arkusza mapy: |
854 Opatów
|
| 1. Długość: | od: 150 m do: 170 m |
| 2. Szerokość: | od: 2 m do: 15 m |
| 3. Wysokość: | od: 2 m do: 15 m |
| 4. Powierzchnia: | 200 m2 |
| 5. Objętość: | brak |
| 6. Wysokość n.p.m.: | 250 m |
| 7. Inne mierzalne cechy: | brak |
| 1. Forma własności obiektu: | prywatna |
| 2. Status: | rekomendowany do ochrony |
| 3. Status - uwagi: | brak |
| 4. Stan zachowania obiektu: | |
| 5. Położenie | w pobliżu szlaku turystycznego |
| 6. Dostępność: | łatwo dostępny |
| 7. Ekspozycja: | dobrze wyeksponowany |
| 8. Ranga obiektu: | międzynarodowa |
| 9. Uwagi o położeniu i dostępności: | Stanowisko bardzo dobrze wyekspomowane i łatwo dostępne. Niewielkie odsłonięcia obecne są wzdłóż południowego brzegu rzeczki na znacznym dystansie, |
| 10. Ocena atrakcyjności turystycznej: | |
| 11. Ocena atrakcyjności dydaktycznej: | |
| 12. Ocena atrakcyjności naukowej: | |
| 13. Ogólna ocena atrakcyjności obiektu: | W profilu Jurkowic odsłonięty jest profil osadów kambru środkowego, będący jedną z największych i najlepiej wyeksponowanych naturalnych odkrywek tego systemu w Gór Świętokrzyskich. |
| 14. Pozostałe uwagi: | brak |
| 1. Regiony strukturalne Polski: |
- Góry Świętokrzyskie (antyklinorium świętokrzyskie)
|
| 2. Wiek geologiczny: | |
| 3.1 Litologia: |
- Piaskowce
- Iłowce
- Łupki (osadowe)
|
| 3.2 Forma rzeźby terenu: | |
| 3.3 Geneza: | |
| 4. Opis geostanowiska: | Odsłonięcie, jedne z kilku jakie w tym rejonie można odnaleźć, zlokalizowane jest u podnóża wysokiej skarpy wznoszącej się na południowym brzegu doliny rzeczki Kochówki. Odsłonięty jest tutaj kilkudziesięciometrowej miąższości kompleks skalny złożony z na przemian występujących kilkucentymetrowych (3-10 cm) warstw piaskowca rozdzielonego pakietami heterolitu piaskowcowo- mułowcowo- iłowcowego. Heterolit to taki typ skał, który składa się cienkich zróżnicowanych litologicznie warstewek (lub lamin) różnych skał. W skład heterolitów w Jurkowicach wchodzą cienkie laminy piaszczyste (grubości 0, 1–1,0 cm) z przewarstwieniami czarnych iłowców poziomo laminowanych o podobnej lub większej grubości. W ich obrębie występują cienkie warstwy piaskowcowe o grubości 1,0–2,5 cm, przekątnie laminowane, o soczewkowatym kształcie, obocznie nieciągłe. Na powierzchniach spągowych grubszych warstw piaskowcowych obecne są hieroglify prądowe, a na stropowych – zmarszczki prądowe. Piaskowce są równolegle laminowane w dolnej i przekątnie w górnej części warstw. Warstwy skalne w odsłonięciu zapadają dosyć stromo, choć pod różnymi kątami ku południowi.
Opisywane odsłonięcie, jest jednym z wielu jakie w podobnej pozycji (u podnóża skarpy) dostępne są do obserwacji w tym rejonie. W niektórych z nich pozycja hieroglifów na powierzchniach ławic dowodzi, że cały kompleks skalny znajduje się w pozycji odwróconej to znaczy, że w efekcie działania sił tektonicznych warstwy skalne zostały odwrócone „ do góry nogami”. Występujący tu kompleks skał mułowcowo, iłowcowo, piaskowcowych liczy kilkaset metrów miąższości i reprezentuje formację łupków z Gór Pieprzowych. Niestety nigdy nie udało się w nim odnaleźć żadnych skamieniałości zwierzęcych. Występują jedynie i to niezbyt liczne skamieniałości śladowe. Na podstawie obecności niezbyt licznych mikroskamieniałości roślinnych (akritarch) kompleks skał w Jurkowicach zaliczany jest do kambru środkowego i liczą nieco ponad 500 mln lat. |
| 1. Opracowanie: |
|
| 2. Aktualizacje: |
| Autor aktualizacji |
Zakres zmian |
Szczepanik Zbigniew
2018-01-24 16:29:33
|
Aktualizacja karty w ramach projektu Aktualizacja i utrzymanie Centralnego Rejestru Geostanowisk Polski (CRGP) .
typ: Process
|
Romanek Andrzej
2018-01-26 18:13:36
|
Koordynacja i weryfikacja merytoryczna karty
typ: Process
|
Kowalska Maja
2018-01-26 21:58:34
|
Publikacja i udostępnienie karty
typ: Process
|
|
| Autor | Tytuł | Publikacja | Rok wydania | Uwagi | ISBN | | Orłowski S. | Kambr antykliny łysogórskiej Gór Świętokrzyskich. | Biul. Geol. Wydz. Geol. Uniw. Warszaw., 10: 153-222. | 1968 | | | | Orłowski S. | Jednostki litostratygraficzne kambru i górnego prekambru Gór Świętokrzyskich. | Acta Geol. Polon., 25, 3: 431-448. | 1975 | | | | Kowalczewski Z., Lisik R., Chlebowski R. | Nowe dane o budowie geologicznej okolic Opatowa. | Biul. Inst. Geol.,296: 167-207. | 1976 | | | | Mizerski W. | Tectonics of the Łysogóry unit in the Holy Cross Mts. | Acta Geol. Polon., 29, 1: 1-38. | 1979 | | | | Malec J. | Sekwencja kambru w profilu Jurkowice-Opatów | Pos. Nauk. PIG 66 (za rok 2009) wersja internetowa 27-29 | 2010 | | | | Szczepanik Z. | Acritarchs from Cambrian deposits of the southern part of the ťysog˘ry Unit in the Holy Cross Mountains, Poland. | Geol. Quarter. 45(2), 117-130 | 2001 | | | | Samsonowicz J. | Objaśnienie arkusza Opatów. Ogólna mapa geologiczna Polski w skali 1 : 100 000. | | 1934 | | |
|
Φ: 50,794797 Δ: 21,383611