| 1. Nazwa obiektu: |
Kambr środkowy na szczycie, Konary-Kapustówka
|
| 2. Typ obiektu: |
odsłonięcie geologiczne sztuczne
|
| 3. Współrzędne GPS: |
Φ:
50° 41' 04,850"
Δ:
21° 21' 45,830"
|
| 4. Przynależność administracyjna: |
- świętokrzyskie - sandomierski - Klimontów (gm. wiejska)
|
| 4.1 Miejscowość: |
Konary
|
| 5. Kraina geograficzna: |
|
| 6. Opis lokalizacji obiektu: |
Z Klimontowa drogą nr 758 w kierunku Iwanisk. Po 8,2 km od rynku w Klimontowie w lewo, w dół, w dolinę rzeczki, w najpierw utwardzoną, a następnie asfaltową drogę do Konar - Kolonii. Przed skrzyżowaniem z asfaltową drogą poprzeczną samochód należy zostawić koło pomnika upamiętniającego śmierć tutejszych mieszkańców zamordowanych przez hitlerowców. Dalej pieszo asfaltową drogą w lewo przez rzeczkę Kujawkę. Za nią nacięte przez drogę zbocze bezimiennego wzgórza. W skarpie drogi odsłonięcie - geopstanowisko "Konary - Kapustówka- kambr dolny przy drodze". Nie dochodząc do tego odsłonięcia w lewo, mało wyraźną ścieżką, lub bez drogi, ku północnemu wschodowi na szczyt wzniesienia (5 min.). Tam niewielki łomik.
|
| 7. Forma własności terenu: |
prywatna
|
| 8. Nr i nazwa arkusza mapy: |
854 Opatów
|
| 1. Długość: | od: 7 m |
| 2. Szerokość: | od: 5 m |
| 3. Wysokość: | od: 2 m |
| 4. Powierzchnia: | 30 m2 |
| 5. Objętość: | brak |
| 6. Wysokość n.p.m.: | 232 m |
| 7. Inne mierzalne cechy: | brak |
| 1. Forma własności obiektu: | prywatna |
| 2. Status: | poza obszarem chronionym |
| 3. Status - uwagi: | brak |
| 4. Stan zachowania obiektu: | |
| 5. Położenie | na uboczu |
| 6. Dostępność: | łatwo dostępny |
| 7. Ekspozycja: | dobrze wyeksponowany |
| 8. Ranga obiektu: | regionalna |
| 9. Uwagi o położeniu i dostępności: | brak |
| 10. Ocena atrakcyjności turystycznej: | |
| 11. Ocena atrakcyjności dydaktycznej: | |
| 12. Ocena atrakcyjności naukowej: | |
| 13. Ogólna ocena atrakcyjności obiektu: | brak |
| 14. Pozostałe uwagi: | brak |
| 1. Regiony strukturalne Polski: |
- masyw paleozoiczny Gór Świętokrzyskich (masyw świętokrzyski)
|
| 2. Wiek geologiczny: | |
| 3.1 Litologia: | |
| 3.2 Forma rzeźby terenu: | |
| 3.3 Geneza: | |
| 4. Opis geostanowiska: | W łomie odsłaniają się skały o zupełnie innym charakterze niż te u podnóża wzniesienia („Konary - Kapustówka - kambr dolny”). Widocznych jest kilka ławic jasnoszarych, bardzo twardych piaskowców (skały o przeciętnej wielkości ziarna powyżej 0,06 mm). W różnych miejscach liczącego ok. 6m grubości odsłoniętego profilu wielkość ziarna się zmienia. W części centralnej dominują piaskowce drobnoziarniste. Z obu stron towarzyszą im piaskowce różnoziarniste często z dużym udziałem materiału gruboziarnistego i miejscami żwiru (kiedy wielkość ziarna przekroczy 2 mm).
Obecność osadów średnio i gruboziarnistych, a przede wszystkim pokruszonych fragmentów skał i skamieniałości wskazuje, że zbiornik morski w jakim osadzały się piaski i piaski ze żwirami, cechował się dużą energią środowiska (falowanie, prądy morskie). Tego typu zjawiska są pospolite w płytkich strefach mórz i tak też, jako osady płytkomorskie, interpretuje się środowisko powstania piaskowców z Kapustówki i innych miejsc w okolicy.
Piaskowce z Kapustówki utworzyły się w kambrze później niż obecne w sąsiedztwie iłowce i pyłowce z Kamieńca. Datuje się je na kambr środkowy (ok. 500 mln lat) na podstawie znalezisk trylobitów w nie istniejącym dziś łomie na szczycie Kamiennej Góry w Konarach (tuż obok górnej stacji wyciągu narciarskiego).
Najciekawsze i najefektowniejsze w łomie piaskowców są zaburzenia warstw skalnych. Grube ławice wygięte są w dużą formę fałdową, której fragment jest doskonale widoczny w wyrobisku. Jest to jedna z najpiękniej zachowanych dostępnych obserwacjom dużych struktur fałdowych w Górach Świętokrzyskich. Wygięcie grubych, twardych warstw piaskowcowych wymagało z pewnością potężnych, pochodzących z wnętrza Ziemi sił tektonicznych, które zdeformowały skalny kompleks w Konarach. Spowodowały też nagromadzenie w skałach naprężeń, których rozładowanie zaowocowało powstaniem gęstych spękań radialnych rozchodzących się od jądra fałdu ku jego brzegom (skrzydłom). Proces zginania warstw piaskowców przebiegał najprawdopodobniej w tym samym czasie, w którym deformowane były odsłonięte u stóp wzgórza iłowce i pyłowce z Kamieńca . Zatem, deformacje miały miejsce po środkowym kambrze kiedy piaskowce już powstały - to znaczy złożone w morzu środkowokambryjskim piaski uległy konsolidacji i przekształciły się w uławicone piaskowce. |
| 1. Opracowanie: |
- Andrzej Romanek
- Zbigniew Szczepanik
|
| 2. Aktualizacje: |
brak aktualizacji |
| Autor | Tytuł | Publikacja | Rok wydania | Uwagi | ISBN | | Orłowski S. | The Middle Cambrian of the Klimontów anticlinorium,Holy Cross Mts. | Acta Geologica Polonica 21, 349-358. | 1971 | | | | Orłowski S. | Jednostki stratygraficzne kambru i górnego prekambru Gór Świętokrzyskich | Acta Geologica Polonica 25(3), 431-448. | 1975 | | | | Kowalczewski Z. | Litostratygrafia, paleogeografia, facje i tektonika kambru świętokrzysko-nidziańskiego (zagadnienia podstawowe i stan ich znajomości) | Prace Instytutu Geografii WSP w Kielcach nr 4. | 2000 | | | | Dowgiałło W. D. | Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:50000, 854 - Opatów | Wydawnictwa Geologiczne | 1974 | | | | Dowgiałło W. D. | Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski. Arkusz Opatów (854) | Wydawnictwa Geologiczne | 1974 | | |
|
Φ: 50,684681 Δ: 21,362731