| 1. Nazwa obiektu: |
Wczesnokambryjskie piaskowce ze Zbelutki
|
| 2. Typ obiektu: |
odsłonięcie geologiczne sztuczne
|
| 3. Współrzędne GPS: |
Φ:
50° 43' 11,241"
Δ:
21° 09' 43,920"
|
| 4. Przynależność administracyjna: |
- świętokrzyskie - kielecki - Łagów (gm. wiejska)
|
| 4.1 Miejscowość: |
Zbelutka
|
| 5. Kraina geograficzna: |
|
| 6. Opis lokalizacji obiektu: |
Z Łagowa na południe drogą 756 do Sadkowa. Tam w lewo, na wschód przez Nową Zbelutkę do doliny Łagowicy (wyrażny, długi zjazd). W dolinie Łagowicy przed mostem na rzece rozstaje dróg asfaltowych. Tu w prawo, na południe około 200 m. Po prawej, zachodniej stronie drogi, w jej skarpie - łom.
|
| 7. Forma własności terenu: |
samorząd
|
| 8. Nr i nazwa arkusza mapy: |
853 Łagów
|
| 1. Długość: | od: 10 m |
| 2. Szerokość: | od: 3 m |
| 3. Wysokość: | od: 5 m |
| 4. Powierzchnia: | 45 m2 |
| 5. Objętość: | brak |
| 6. Wysokość n.p.m.: | 255 m |
| 7. Inne mierzalne cechy: | brak |
| 1. Forma własności obiektu: | samorząd |
| 2. Status: | poza obszarem chronionym |
| 3. Status - uwagi: | brak |
| 4. Stan zachowania obiektu: |
- wymaga prac konserwacyjnych
|
| 5. Położenie | na uboczu |
| 6. Dostępność: | łatwo dostępny |
| 7. Ekspozycja: | dobrze wyeksponowany |
| 8. Ranga obiektu: | regionalna |
| 9. Uwagi o położeniu i dostępności: | brak |
| 10. Ocena atrakcyjności turystycznej: | |
| 11. Ocena atrakcyjności dydaktycznej: | |
| 12. Ocena atrakcyjności naukowej: | |
| 13. Ogólna ocena atrakcyjności obiektu: | brak |
| 14. Pozostałe uwagi: | brak |
| 1. Regiony strukturalne Polski: |
- masyw paleozoiczny Gór Świętokrzyskich (masyw świętokrzyski)
|
| 2. Wiek geologiczny: | |
| 3.1 Litologia: |
- Piaskowce
- Pyłowce (mułowce)
|
| 3.2 Forma rzeźby terenu: | |
| 3.3 Geneza: | |
| 4. Opis geostanowiska: | Prezentowane odsłonięcie to jedna z dwu (obok łomu na Górze Plebańskiej) największych odkrywek ze skałami dolnego kambru. Odsłaniaja sie tu w wiekszości piaskowce drobnoziarniste o spoiwie pyłowatym. Udział materiału piaszczystego jest w profilu zmienny - stąd ławice i zespoły ławic piaskowców rozdzielone są warstwami pyłowców i pyłowców piaszczystych. Rozkruszone, świeże skały są oliwkowe. Na powierzchniach wietrzeja na kolor rdzawy. Nierównomierne wietrzenie powoduje powstawanie plamistego obrazu powierzchni piaskowców.
W spągu profilu występuje 3-metrowej grubosci kompleks cienkoławicowych, szarooliwkowych, wietrzejących plamiście piaskowców drobnoziarnistych o nierównych, gruzłowych powierzchniach oddzielności ławicowej i miejscami dobrze widocznej gruzłowej strukturze wewnętrznej. Wąskie, wydłużone "kluchy" czysciejszego piaskowca tkwią w tle piaskowcowo-pylastym. powyżej leżą oliwkowe, faliscie laminowane piaskowce drobnoziarniste (2,5 m), na nich ławica (0,2 m) oliwkowych, laminowanych poziomo pyłwców piaszczystych, a a wyżej warstwa (0,2 m) rdzawych piaskowców o gruzłowych powierzchniach oddzielności ławicowej. Profil wieńczy kompleks (1, 0 m) rdzawych piaskowców gruzłowych. Gruzły pioaskowców o nieco grubszym ziarnieopływa materiał drobniej ziarnisty - z większym udziałem pyłów. Gruzły osiągają długość kilkunastu- kilkudziesięciu centymetrów.
W całym profilu są liczne bioturbacje -widoczne zaburzenia osadu wywołane działalnością życiową klambryjskich organizmów. Samych skamieniałości w opisywanym łomie nie znaleziono. Ten piaskowcowy typ skały kambryjskiej jest jednak dobrze rozpoznany w południowej części Gór Świętokrzyskich. W wielu miejscach znaleziono w tych skałach zarówno trylobity jak i pozostałości morskich organizmów roślinnych - akrytarchy. Analiza tych skamieniałości doprowadziła do ustalenia, że opisywane piaskowce zwane piaskowcami z Ociesęk utworzyły się w dolnym kambrze (około 520 mln. lat temu.
Ławice piaskowców przecinają duże, płaskie powierzchnie spękań nazywanych spękaniami ciosowymi, lub krótko - ciosem.
Jak w większości odsłonięć utworów kambryjskich, także i tu ławice są nachylone, bo skały są tektonicznie zaburzone. Bieg i upad wynosi 37/39S. |
| 1. Opracowanie: |
- Andrzej Romanek
- Zbigniew Szczepanik
|
| 2. Aktualizacje: |
| Autor aktualizacji |
Zakres zmian |
Starzycka Anita
2016-07-08 13:27:53
|
Aktualizacja karty w ramach projektu Aktualizacja współrzędnych, weryfikacja poprawności lokalizacji.
typ: Process
|
Starzycka Anita
2016-08-07 21:34:58
|
Aktualizacja karty w ramach projektu Aktualizacja współrzędnych, weryfikacja poprawności lokalizacji.
typ: Process
|
Romanek Andrzej
2016-08-08 12:49:47
|
Koordynacja i weryfikacja merytoryczna karty
typ: Process
|
Romanek Andrzej
2016-08-08 12:49:58
|
Publikacja i udostępnienie karty
typ: Process
|
Zbigniew Szczepanik
2017-03-06 19:45:07
|
Zmieniono tytuł, sprecyzowano wiek skał przeredagowano tekst charakterystyki geologicznej
typ: User
|
Zbigniew Szczepanik
2017-03-06 19:45:29
|
Zaktualizowano w ramach projektu Aktualizacja i utrzymanie Centralnego Rejestru Geostanowisk Polski
typ: User
|
Romanek Andrzej
2017-03-07 09:00:25
|
Koordynacja i weryfikacja merytoryczna karty
typ: Process
|
Kowalska Maja
2017-03-08 11:24:11
|
Publikacja i udostępnienie karty
typ: Process
|
|
| Autor | Tytuł | Publikacja | Rok wydania | Uwagi | ISBN | | Kowalczewski Z. | Litostratygrafia, paleogeografia, facje i tektonika kambru świętokrzysk0-nidziańskiego (zagadnienia podstawowe i stan ich znajomości). | Prace Instytutu Geografii WSP w Kielcach nr 4. | 2000 | | | | Orłowski S. | Jednostki stratygraficzne kambru i górnego prekambru Gór Świętokrzyskich | Acta Geologica Polonica 25(3), 431-448. | 1975 | | | | Walczowski A. | Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:50000 853 - Łagów | Wydawnictwa Geologiczne | 1966 | | | | Walczowski A. | Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50000. Arkusz Łagów (853) | Wydawnictwa Geologiczne | 1968 | | |
|
Φ: 50,719789 Δ: 21,162200