KDG: Progi skalne - wodospady (szumy) Tanwi w Rebizantach

Podgląd karty:

Drukuj

002166 : Progi skalne - wodospady (szumy) Tanwi w Rebizantach

Informacje ogólne Cechy fizyczne Stan aktualnyCharakterystyka geologicznaDokumentacja graficzna Opracowanie BibliografiaMapa Polski

1. Regiony strukturalne Polski:	synklinorium brzeżne (niecka brzeżna)
2. Wiek geologiczny:	czwartorzęd baden kampan górny mastrycht dolny kreda górna
3.1 Litologia:	Piaski (piaski, piaski z...) Wapienie Gezy
3.2 Forma rzeźby terenu:	dolina formy skalne koryto rzeki
3.3 Geneza:	rzeczna tektoniczna
4. Opis geostanowiska:	Cztery zespoły/sekwencje dość regularnych progów skalnych, wyerodowanych w gezach kampanu, znajdują się w korycie rzeki Tanwi na odcinku pomiędzy mostem w Rebizantach i ujściem Jelenia do Tanwi, w południowo-zachodniej strefie krawędziowej Roztocza. Strefę tę wyznaczają wzgórza, zorientowane NW-SE, zwane Wałem Huty Różanieckiej lub Garbem Rebizantów. W analizowanym odcinku, koryto rzeki na długości około 100 m podcina północno zachodni brzeg wzgórz. Rzeka wcina się na głębokość około 20 m. Szerokość koryta rzeki w analizowanym odcinku wynosi 10-15 m. Analizowany odcinek doliny Tanwi nawiązuje do strefy uskokowej (NW-SE), obramowującej od południowego-zachodu rów tektoniczny Tanwi. Dno doliny wypełnione jest czwartorzędowymi osadami piaszczystymi o miąższości od 2 do 10 m. Tworzą one płaską powierzchnię, ponad którą wznoszą się niewysokie (do 10 m) wydmy wałowe. Dolina jest symetryczna w przekroju poprzecznym. Oba zbocza są zbudowane ze skał górnokredowych – prawe z gez mastrychtu dolnego, a lewe z gez kampanu górnego, nadbudowanych mioceńskimi wapieniami litotamniowymi i detrytycznymi z przewarstwieniami piasków kwarcowych i kwarcowo-glaukonitowych (baden). Rzeka podcina lewe zbocze, odsłaniając gezy kampanu górnego. Progi skalne, odsłaniające się w korycie, są wyerodowane w gezach kampanu o barwie rdzawożółtej i jasnokremowej. Są one dość twarde, gruboławicowe (do 50-60 cm), dźwięczące przy uderzeniu, przewarstwione cienkimi (do 10 cm) wkładkami ilastymi. Licznie występująca w nich fauna, reprezentowana m. in. przez: Echinocorys cf. magnus Nietsch, Pholodomya decussata Mantell, Acanthoscaphites cf. quadrispinosus (Geinitz), Inoceramus cf. balticus Boehm, Limatula decussata (Münster), Atira cf. leavis (Nilsson), Lima sp. pozwoliła zaliczyć je do kampanu górnego. Pięć progów pierwszej sekwencji jest aktualnie widocznych w odległości około 700 m przed mostem na Tanwi koło Rebizantów. Sześć progów drugiej sekwencji, poniżej mostu, ma przebieg 290-350°. Bystrza są ułożone dość regularnie, ukośnie względem przebiegu koryta (NE-SW). Ich orientacja nawiązuje do spękań ciosowych, których dominujący azymut wynosi 285/05°. Długość wychodni gez zmienia się od 4 przez 10 do 22,5 m. Wysokości progów (od 10, przez 60 do 90 cm) nawiązują do grubości stosunkowo odpornych ławic gezy. W trzeciej, najliczniejszej i najdłuższej (ciągnie się na przestrzeni około 350 m), szczególnie malowniczej sekwencji odsłania się 20 niemal regularnych progów nie licząc bystrzy. Większość progów ma przebieg taki sam jak w poprzedniej sekwencji, ale niektóre ułożone są poprzecznie (30°) w stosunku do przebiegu koryta Tanwi. Ich przebieg nawiązuje do spękań ciosowych, których dominujący azymut wynosi tu 300/35°. Długość wychodni gez zmienia się od 10 do 20m. Wysokości progów są podobne jak w drugiej sekwencji – od 10, przez 60 do 120 cm i nawiązują do grubości ławic gezy. Czwarta, równie czytelnie zaznaczona sekwencja znajduje się w zakolu rzeki, w odległości około 500 m (w linii prostej) od ujścia Jelenia do Tanwi. Tworzą ją cztey niewysokie schodki oraz dwa nieco wyższe (ostatni ma wysokość 0,9 m). W podcięciach przy korycie odsłaniają się ławice gez kampanu. Widoczne są także słabo wykształcone nisze źródliskowe, w których funkcjonują źródła o niewielkiej (3-4 dm3∙s-1) wydajności.

Kliknij na zdjęciu aby obejrzeć je w powiększeniu.

Zdjęcia	Tytuł	Autor	Data wyk.
TYTUŁ ZDJĘCIA: Widok ogólny na drugą (licząc od mostu) sekwencję progów skalnych, wyerodowanych w gezach kampanu w korycie Tanwi koło Rebizantów AUTOR: Brzezińsk-Wójcik Teresa DATA WYKONANIA: 2010-06-25	Widok ogólny na drugą (licząc od mostu) sekwencję progów skalnych, wyerodowanych w gezach kampanu w korycie Tanwi koło Rebizantów	Brzezińsk-Wójcik Teresa	2010-06-25
TYTUŁ ZDJĘCIA: Ławice gez kampanu, w prawym brzegu koryta, erodowane przez nurt rzeki Tanwi koło Rebizantów AUTOR: Chabudziński Łukasz DATA WYKONANIA: 2010-06-25	Ławice gez kampanu, w prawym brzegu koryta, erodowane przez nurt rzeki Tanwi koło Rebizantów	Chabudziński Łukasz	2010-06-25
TYTUŁ ZDJĘCIA: Fauna w gezach kampanu górnego w korycie rzeki Tanew jest reprezentowana m. in. przez Inoceramus cf. balticus Boehm AUTOR: Brzezinska-Wójcik Teresa DATA WYKONANIA: 2010-06-25	Fauna w gezach kampanu górnego w korycie rzeki Tanew jest reprezentowana m. in. przez Inoceramus cf. balticus Boehm	Brzezinska-Wójcik Teresa	2010-06-25
TYTUŁ ZDJĘCIA: Widok ogólny na trzecią (licząc od mostu), najbardziej malowniczą sekwencję progów skalnych, wyerodowanych w gezach kampanu w korycie Tanwi koło Rebizantów AUTOR: Brzezinska-Wójcik Teresa DATA WYKONANIA: 2010-06-25	Widok ogólny na trzecią (licząc od mostu), najbardziej malowniczą sekwencję progów skalnych, wyerodowanych w gezach kampanu w korycie Tanwi koło Rebizantów	Brzezinska-Wójcik Teresa	2010-06-25
TYTUŁ ZDJĘCIA: Jedna z najbardziej zniszczonych nisz źródliskowych na Roztoczu; sącząca się ze szczelin skalnych woda eroduje skalną terasę zalewową po południowej stronie koryta Tanwi AUTOR: Chabudziński Łukasz DATA WYKONANIA: 2010-06-25	Jedna z najbardziej zniszczonych nisz źródliskowych na Roztoczu; sącząca się ze szczelin skalnych woda eroduje skalną terasę zalewową po południowej stronie koryta Tanwi	Chabudziński Łukasz	2010-06-25
TYTUŁ ZDJĘCIA: Woda wypływa ze szczelin gez kampanu pod lewym, południowym, zboczem doliny Tanwi, na wysokości ostatniego z trzeciej najliczniejszej sekwencji progów skalnych AUTOR: Brzezińsk-Wójcik Teresa DATA WYKONANIA: 2010-06-25	Woda wypływa ze szczelin gez kampanu pod lewym, południowym, zboczem doliny Tanwi, na wysokości ostatniego z trzeciej najliczniejszej sekwencji progów skalnych	Brzezińsk-Wójcik Teresa	2010-06-25
TYTUŁ ZDJĘCIA: Widok ogólny na środkową cześć trzeciej serii progów na Tanwi koło Rebizantów AUTOR: Chabudziński Łukasz DATA WYKONANIA: 2010-06-25	Widok ogólny na środkową cześć trzeciej serii progów na Tanwi koło Rebizantów	Chabudziński Łukasz	2010-06-25

Autor	Tytuł	Publikacja	Rok wydania	Uwagi	ISBN
Brzezińska-Wójcik T.	Przełom doliny Tanwi przez strefę krawędziową Roztocza	Mater. Konf. Teren. PTGeol: “Wpływ tektoniki Roztocza na przebieg sedymentacji osadów w trzeciorzędzie, rozwój rzeźby i warunki kształtowania zasobów wodnych”. Lublin-Zwierzyniec, 25-26.VI.1999: 23-24	1999	Strukturalne uwarunkowania progów Tanwi	bez ISBN/ISSN
Brzezińska-Wójcik T.	Progi skalne w korytach rzek strefy krawędziowej Roztocza jako ważne obiekty w turystyce poznawczej	Roztoczańskie Spotkania, T. VI. Wyd. RPN, Zwierzyniec: 181-195	2009	Progi w korytach rzek jako obiekty edukacyjne	978-83-89931-35-1
Buraczyński J.	Development of Valleys in the Escarpment Zone of the Roztocze	Annales UMCS, Lublin B 35/36: 81-102	1980/1981	Geneza doliny Tanwi	ISSN 0137-1983
Buraczyński J.	Wpływ tektoniki na rozwój dolin strefy krawędziowej Roztocza	Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 54, 1/2: 209-225	1984	Geneza doliny Tanwi	ISSN 0208-9068
Buraczyński J.	Rozwój procesów eolicznych piętra Wisły na Roztoczu i w Kotlinie Sandomierskiej	Wydawnictwo UMCS, Lublin: 1-64	1993	Geneza i wiek osadów eolicznych	83-227-0575-1
Buraczyński J	Roztocze Środowisko przyrodnicze	Wydawnictwo Lubelskie, Lublin, ss. 341	2002	Geneza doliny Tanwi	83-87399-10-8
Chałubińska A., Kęsik A., Maruszczak H. & Wilgat T.	Przewodnik wycieczki na Roztocze	Przewodnik V Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Lublin; 87-124	1954	Pierwszy opis progów w dolinie Tanwi	bez ISBN/ISSN
Chmiel S. & Michalczyk Z.	Źródła w zlewni górnej Tanwi	Michalczyk Z. (red.), Źródła Roztocza. Monografia hydrograficzna. Wyd. UMCS, Lublin: 124-139	1996	Charakterystyka źródeł	83-227-0826-2
Cieśliński S.	Ekspertyza stratygraficzna z osadów kredy górnej ark. Józefów	Materiały rękopiśmienne. Arch. Przeds. Geol., Kielce	1994	Stratygrafia skał górnokredowych na podstawie szczątków fauny	bez ISBN/ISSN
Czarnecka B. & Janiec B.	Przełomy rzeczne Roztocza jako modelowe obiekty w edukacji ekologicznej	Wydawnictwo UMCS, Lublin, ss. 232	2002	Progi Tanwi jako obiekty edukacyjne	83-227-1874-8
Maruszczak H. & Wilgat T.	Rzeźba strefy krawędziowej Roztocza Środkowego	Annales UMCS, Lublin B 10: 1-109	1956	Opis progów w dolinie Tanwi	bez ISBN/ISSN
Pazdro Z.	Hydrogeologia ogólna	Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, ss. 575	1983	Podział źródeł ze względu na ich wydajność i zmienność	83-220-0121-5
Roniewicz P. & Wysocka A.	Przykłady cykliczności sedymentacji w utworach miocenu Roztocza	Przegląd Geologiczny 45, 8: 799-802	1997	Litologia mioceńskich wapieni organodetrycznych	ISSN 0033-2151

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Zauważone błędy prosimy zgłaszać w Systemie Śledzenia Zagadnień CBDG - projekt: Geostanowiska CRGP 2.0, Kategoria: Geostanowiska WWW v. 2.3.20