| 1. Nazwa obiektu: |
Wapienie cechsztynu na Górze Skałka w Gałęzicach
|
| 2. Typ obiektu: |
elementy rzeźby - formy denudacyjne
|
| 3. Współrzędne GPS: |
Φ:
50° 50' 37,200"
Δ:
20° 24' 17,400"
|
| 4. Przynależność administracyjna: |
- świętokrzyskie - kielecki - Piekoszów (gm. wiejska)
|
| 4.1 Miejscowość: |
Gałęzice
|
| 5. Kraina geograficzna: |
|
| 6. Opis lokalizacji obiektu: |
Z miejscowości Piekoszów w kierunku dworca kolejowego. Za nim przez tory i długo przez wieś Rykoszyn do drogowskazu na Gałęzice (4 km). Za maksymalnym wzniesieniem, na którym wieś Gałęzice, droga już nie asfaltowana biegnie w dół do pierwszego wyraźnego skrzyżowania. Dalej pieszo na zachód w kierunku zabudowań. Z prawej strony drogi wzgórze Skałka z wyraźną granią skalną.
|
| 7. Forma własności terenu: |
skarb państwa
|
| 8. Nr i nazwa arkusza mapy: |
814 Piekoszów
|
| 1. Długość: | od: 400 m |
| 2. Szerokość: | od: 200 m |
| 3. Wysokość: | od: 10 m do: 30 m |
| 4. Powierzchnia: | brak |
| 5. Objętość: | brak |
| 6. Wysokość n.p.m.: | 305 m |
| 7. Inne mierzalne cechy: | brak |
| 1. Forma własności obiektu: | skarb państwa |
| 2. Status: | chroniony |
| 3. Status - uwagi: | brak |
| 4. Stan zachowania obiektu: | |
| 5. Położenie | na uboczu |
| 6. Dostępność: | łatwo dostępny |
| 7. Ekspozycja: | dobrze wyeksponowany |
| 8. Ranga obiektu: | regionalna |
| 9. Uwagi o położeniu i dostępności: | brak |
| 10. Ocena atrakcyjności turystycznej: | |
| 11. Ocena atrakcyjności dydaktycznej: | |
| 12. Ocena atrakcyjności naukowej: | |
| 13. Ogólna ocena atrakcyjności obiektu: | Widoczne górnopermskie (cechsztyńskie) wapienie bitumiczne ze szczątkami kopalnych roślin oraz wapienie bulaste (wietrzejące gruzłowo) ze skupieniami kalcytu, barytu, galeny, kwarcu. Ze szczytu wzgórza rozległy widok na zachodnią część Gór Świętokrzyskich z czytelnym związkiem budowy geologicznej i rzeźby. |
| 14. Pozostałe uwagi: | brak |
| 1. Regiony strukturalne Polski: |
- obrzeżenie mezozoiczne Gór Świętokrzyskich
|
| 2. Wiek geologiczny: | |
| 3.1 Litologia: |
- Wapienie bitumiczne
- Wapienie
|
| 3.2 Forma rzeźby terenu: | |
| 3.3 Geneza: | |
| 4. Opis geostanowiska: | Po północnej stronie drogi biegnącej u podnóża Skałki, na jej południowym zboczu widać kamienistą zwietrzelinę i fragmenty różnej grubości (od kilku do 50cm) ławic ciemnoszarych, szarych, popielatych, a miejscami brunatnych, bitumicznych (o zapachu ropy po uderzeniu młotkiem) wapieni. Można w nich znaleźć odciski, a czasem skorupki ramienionogów, małżów, szczątki uwęglonych roślin i skupienia błyszczącej metalicznie (na świeżo rozbitej powierzchni) galeny. Seria bitumiczna odzwierciedla etap spokojnej, przybrzeżnej sedymentacji w permskim morzu. Przekonuje o tym drobnoziarnisty charakter osadu i znajdowane zagrzebane w mule węglanowym w pozycji życiowej skorupki zwierząt. Szczyt Skałki tworzą ławice jasnoszarych, zwięzłych wapieni o nierównej, bulastej, gruzłowej powierzchni. Zawierają one rozproszone skupienia kryształów kalcytu (CaCO3), galeny (PbS2), kwarcu (SiO2). Odznaczają się wyraźnie podwyższoną odpornością - ich obecności Skałka zawdziecza swoją grań. Schyłek sedymentacji wapieni bitumicznych zaznaczył się spłyceniem morza i wzrostem jego ruchliwości. W takich płytkomorskich, turbulentnych warunkach powstawały wapienie bulaste.
Wapienie cechsztyńskie są nachylone ku północy pod kątem około 30 stopni wyraźnie mniejszym od nachylenia występujących w sąsiedztwie warstw karbońskich i dewońskich. Sugeruje to udział skał permskich w procesach tektonicznych o mniejszej sile niż utworów starszych - karbońskich i dewońskich. |
| 1. Opracowanie: |
|
| 2. Aktualizacje: |
| Autor aktualizacji |
Zakres zmian |
Andrzej Romanek
2017-12-11 18:19:30
|
Zmieniono tytuł, rozszerzono rozdział charakterystyki geologicznej, uaktualniono dokumentację fotograficzną.
typ: User
|
Romanek Andrzej
2018-01-26 18:57:22
|
Aktualizacja karty w ramach projektu Aktualizacja i utrzymanie Centralnego Rejestru Geostanowisk Polski (CRGP) .
typ: Process
|
Romanek Andrzej
2018-01-29 19:27:26
|
Koordynacja i weryfikacja merytoryczna karty
typ: Process
|
Romanek Andrzej
2018-02-06 18:45:39
|
Koordynacja i weryfikacja merytoryczna karty
typ: Process
|
Kowalska Maja
2018-02-06 21:25:46
|
Publikacja i udostępnienie karty
typ: Process
|
|
| Autor | Tytuł | Publikacja | Rok wydania | Uwagi | ISBN | | Czarnocki J. | Cechsztyn w Górach Świętokrzyskich. | Sprawozdania Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa. | 1923 | | | | Kotański Z. | Przewodnik geologiczny po Górach Świętokrzyskich. | Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa. | 1959 | | | | Kotański Z. | Z plecakiem i młotkiem w Góry Świętokrzyskie. | Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa. | 1968 | | | | Kostecka A. | Litologia i sedymentacja cechsztynu synkliny gałęzicko-bolechowickiej (Góry Świętokrzyskie). | Komisja Nauk Geologicznych PAN Kraków, Prace geologiczne, tom 38. | 1966 | | | | Kostecka A. | Cechsztyńskie wapienie laminowane w niecce gałęzickiej. | Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, tom 32, nr 2. | 1962 | | | | Stupnicka E., Stempień-Sałek M. | Poznajemy Góry Świętokrzyskie. | Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa. | 2001 | | |
|
Φ: 50,843667 Δ: 20,404833