| 1. Nazwa obiektu: |
Dolomity dewonu środkowego w kamieniołomie "Korzecko" na Górze Rzepka i Europejskie Centrum Edukacji
|
| 2. Typ obiektu: |
odsłonięcie geologiczne sztuczne
|
| 3. Współrzędne GPS: |
Φ:
50° 47' 54,400"
Δ:
20° 26' 55,100"
|
| 4. Przynależność administracyjna: |
- świętokrzyskie - kielecki - Chęciny
|
| 4.1 Miejscowość: |
Chęciny
|
| 5. Kraina geograficzna: |
|
| 6. Opis lokalizacji obiektu: |
Z Górnego Rynku w Chęcinach ulicą Jędrzejowską na przełęcz między Górą Zamkową i Rzepką. Z niej w prawo, zgodnie z drogowskazem, do Europejskiego Centrum Edukacji Geologicznej i kamieniołomu - 400 m.
|
| 7. Forma własności terenu: |
samorząd
|
| 8. Nr i nazwa arkusza mapy: |
850 Chęciny
|
| 1. Długość: | od: 300 m |
| 2. Szerokość: | od: 100 m |
| 3. Wysokość: | od: 25 m |
| 4. Powierzchnia: | brak |
| 5. Objętość: | brak |
| 6. Wysokość n.p.m.: | 335 m |
| 7. Inne mierzalne cechy: | brak |
| 1. Forma własności obiektu: | samorząd |
| 2. Status: | chroniony |
| 3. Status - uwagi: | brak |
| 4. Stan zachowania obiektu: | |
| 5. Położenie | w pobliżu szlaku turystycznego |
| 6. Dostępność: | łatwo dostępny |
| 7. Ekspozycja: | dobrze wyeksponowany |
| 8. Ranga obiektu: | regionalna |
| 9. Uwagi o położeniu i dostępności: | brak |
| 10. Ocena atrakcyjności turystycznej: | |
| 11. Ocena atrakcyjności dydaktycznej: | |
| 12. Ocena atrakcyjności naukowej: | |
| 13. Ogólna ocena atrakcyjności obiektu: | Duże dostępne bez ograniczeń odsłonięcie dewońskich dolomitów. Skamieniałości. Żyły kalcytowe. |
| 14. Pozostałe uwagi: | W 2014-2015 roku na rozległej powierzchni poziomu eksploatacyjnego kamieniołomu "Korzecko" na Górze Rzepce wybudowano pięć budynków. Prostopadłościenne ich bryły niczym wielkie kamienie są dobrze wkomponowane w środowisko kamieniołomu. Mieszczą centrum edukacyjno-konferencyjne, bazę laboratoryjną i bazę hotelową dla uczniów i studentów geologii . Połączone budynki tworzą Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej zarządzane przez Uniwersytet Warszawski. |
| 1. Regiony strukturalne Polski: |
- masyw paleozoiczny Gór Świętokrzyskich (masyw świętokrzyski)
|
| 2. Wiek geologiczny: | |
| 3.1 Litologia: | |
| 3.2 Forma rzeźby terenu: | |
| 3.3 Geneza: | |
| 4. Opis geostanowiska: | W rozległym, nieczynnym kamieniołomie odsłaniają się brunatnoszare, szare, a w górnej części profilu, jasnoszare skały zwięzłe, średnio- i gruboławicowe. Świeże powierzchnie wystawione na światło wyraźnie połyskują ujawniając w ten sposób krystaliczną strukturę skały. Skropione 10% HCL nie burzą, lub burzą bardzo słabo. Zatem nie jest to wapień. Pomaga sproszkowanie. Nadrapana stalowym ostrzem powierzchnia burzy z kwasem solnym wyraźniej. Prawdopodobnie jest to więc jakiś inny węglan. I rzeczywiście, jest to bliski krewniak wapienia, należący również do rodziny skał węglanowych - dolomit CaMg(CO3)2. Dolomity są pospolite wśród utworów paleozoicznych i starszych. Im młodsze skały tym występują w nich rzadziej.
W ławicach dolomitów głównej ściany kamieniołomu widoczne są grube, centymetrowe gałązki reprezentujące szkielety denkowców. Rozpoznano także gałązkowe stromatoporoidy. Skamieniałości te, a także porównanie skał z Rzepki i z okolicy, pozwoliło określić wiek dolomitów z Rzepki na żywet (380-375 mln. lat). Okazało się przy tym, że analogiczne osady z podobnymi skamieniałościami występują w zachodniej części Gór Świętokrzyskich w postaci bardzo drobnokrystalicznych (kryształy nierozpoznawalne gołym okiem) wapieni. Płynie stąd wniosek, że dziś obserwowane na Rzepce skały nie są pierwotne. W postaci, w jakiej na Rzepce występują nie osadziły się w morzu. Są efektem przeobrażeń pierwotnych wapieni, które w specyficznych warunkach podległy przekrystalizowaniu oraz wzbogaceniu w magnez dając w efekcie nową krystaliczną skałę. Tylko nie zniszczone przez rekrystalizację szkielety skamieniałości są pozostałością po pierwotnych wapieniach.
Dolomity tnie na Rzepce sieć spękań i uskoków. Ze spękaniami poprzecznymi do "długości" góry związane są żyły kalcytowe typu różanki (zob. Stokówka, Zelejowa - Szczerba, Zelejowa - kamieniołom zachodni).
Ławice dolomitów są na Rzepce nachylone ku NE pod kątem 20 stopni. |
| 1. Opracowanie: |
|
| 2. Aktualizacje: |
| Autor aktualizacji |
Zakres zmian |
Andrzej Romanek
13.12.2017 19:14:40
|
Zmieniono tytuł, poprawiono opis lokalizacji obiektu, rozszerzono opis charakterystyki geologicznej, dodano aktualne zdjęcia z kamieniołomu.
typ: User
|
Romanek Andrzej
26.01.2018 18:58:36
|
Aktualizacja karty w ramach projektu Aktualizacja i utrzymanie Centralnego Rejestru Geostanowisk Polski (CRGP) .
typ: Process
|
Romanek Andrzej
29.01.2018 19:31:14
|
Koordynacja i weryfikacja merytoryczna karty
typ: Process
|
Romanek Andrzej
06.02.2018 18:49:19
|
Koordynacja i weryfikacja merytoryczna karty
typ: Process
|
Kowalska Maja
06.02.2018 21:38:39
|
Publikacja i udostępnienie karty
typ: Process
|
|
| Autor | Tytuł | Publikacja | Rok wydania | Uwagi | ISBN | | Rubinowski Z. | Przewodnik 53 Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, wycieczka II, pkt 5. | Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa. | 1981 | | | | Narkiewicz M. | Procesy dolomityzacji mezogenetycznej na przykładzie żywetu i franu Gór Świętokrzyskich. | Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, tom 132. | 1991 | | |
|
Φ: 50,798444 Δ: 20,448639