| 1. Nazwa obiektu: |
Zbójnickie Okno, Skałka na Zakocierzy
|
| 2. Typ obiektu: |
elementy rzeźby - formy denudacyjne
|
| 3. Współrzędne GPS: |
Φ:
49° 46' 11,000"
Δ:
19° 22' 23,000"
|
| 4. Przynależność administracyjna: |
- śląskie - żywiecki - Ślemień (gm. wiejska)
|
| 4.1 Miejscowość: |
Zakocierz
|
| 5. Kraina geograficzna: |
|
| 6. Opis lokalizacji obiektu: |
Skałka znajduje się w paśmie Beskidu Małego, ok. 300 m na SW od szlaku turystycznego znaczonego kolorem czerwonym, przebiegającego przez przełęcz Na Przykrej pomiędzy Potrójną a Madohorą; dojście do skałki z przełęczy wyznaczoną ścieżką.
|
| 7. Forma własności terenu: |
skarb państwa
|
| 8. Nr i nazwa arkusza mapy: |
994 Wadowice
|
| 1. Długość: | od: 6 m do: 30 m |
| 2. Szerokość: | od: 3 m do: 13 m |
| 3. Wysokość: | od: 9 m do: 10 m |
| 4. Powierzchnia: | 400 m2 |
| 5. Objętość: | brak |
| 6. Wysokość n.p.m.: | 795 m |
| 7. Inne mierzalne cechy: | Okno o wymiarach 1,2x1 m, usytuowane pośrodku maksymalnej wysokości skałki. |
| 1. Forma własności obiektu: | skarb państwa |
| 2. Status: | chroniony |
| 3. Status - uwagi: | Pomnik przyrody utworzony w 1962 r.; obszar Parku Krajobrazowego Beskidu Małego istniejącego od 1998 r. o powierzchni 25 770ha. |
| 4. Stan zachowania obiektu: |
- wymaga prac zabezpieczających
|
| 5. Położenie | w pobliżu szlaku turystycznego |
| 6. Dostępność: | łatwo dostępny |
| 7. Ekspozycja: | dobrze wyeksponowany |
| 8. Ranga obiektu: | regionalna |
| 9. Uwagi o położeniu i dostępności: | brak |
| 10. Ocena atrakcyjności turystycznej: | |
| 11. Ocena atrakcyjności dydaktycznej: | |
| 12. Ocena atrakcyjności naukowej: | |
| 13. Ogólna ocena atrakcyjności obiektu: | Skałka o postaci wyniosłej, samotnej ambony jest najbardziej malowniczą formą Beskidów. Jej niezwykle bogata rzeźba uzewnętrznia typowe cechy sedymentacyjne piaskowców i zlepieńców istebniańskich oraz zróżnicowaną ich odporność na czynniki wietrzenia. Jest ona głównie celem zwiedzania turystycznego, w mniejszym stopniu dydaktycznego, pomimo niezwykle interesującego przykładu geologicznych procesów. Należałoby zadbać o uprzystępnienie wartości naukowej tego obiektu za pomocą tablicy objaśniającej i folderu, który byłby dostępny w ośrodku wypoczynkowym na Przełęczy Kocierskiej, skąd biegnie często uczęszczany szlak czerwony na Potrójną i Madohorę. Pożądane jest również, aby w nowych edycjach przewodników turystycznych znalazły się odpowiednie informacje o walorach skałki i przestrzeganiu zasad jej zwiedzania. |
| 14. Pozostałe uwagi: | Skałka znajdująca się pośród lasu świekowego jest nadmiernie zacieniona i miejscami podlega silnemu zarastaniu przez mchy. Konieczne jest systematyczne usuwanie krzewów i drzew w otoczeniu skałki. Należy też skutecznie przeciwdziałać takim dewastującym zachowaniom turystów, jak wspinanie się na ściany, rycie i malowanie napisów, odłupywanie fragmentów skał oraz zaśmiecanie. Te zasady należy wyraźnie uświadomić zwiedzającym zapisem na tablicy informacyjnej. |
| 1. Regiony strukturalne Polski: | |
| 2. Wiek geologiczny: | |
| 3.1 Litologia: | |
| 3.2 Forma rzeźby terenu: | |
| 3.3 Geneza: | |
| 4. Opis geostanowiska: | Geneza skałki: stokowa, denudacyjna.
Skałka osiąga najwyższą wysokość i urozmaicony kształt od strony NW, a ku SE stopniowo zmniejsza się i łączy ze stokiem. Jest ona usytuowana w zachodnim zakończeniu pas wychodni warstw istebniańskich dolnych jednostki śląskiej, ciągnącego się od szczytu Madohory do przełęczy Na Przykrej. Skałkę tworzą czoła grubych ławic zlepieńcowo- piaskowcowych zapadających ku wschodowi pod kątem ok. 30˚. W budowie skałki zaznacza się pięć cyklów sedymentacyjnych o uziarnieniu frakcjonalnym. Każdy z nich rozpoczyna się zlepieńcami, a kończy gruboziarnistymi piaskowcami. Cykle te w niektórych miejscach są zaburzone rozmyciami erozyjnymi, wypełnionymi grubszym materiałem skalnym. Niezwykle urozmaicony kształt skałki jest uwarunkowany selektywnym wietrzeniem. Dzięki niemu w małoodpornych zlepieńcach wykształciły się nisze oraz pustki wzdłuż rozszerzonych szczelin (m.in. okno), natomiast piaskowce zostały wyeksponowane w formie cienkich, nieregularnych płyt odwzorowujących sposób warstwowania i uziarnienia osadu. Zespół cech sedymentacyjnych odsłoniętych utworów jest typowy dla podmorskich spływów żwirowo-piaszczystych określanych jako fluksoturbidity. |
| 1. Opracowanie: |
|
| 2. Aktualizacje: |
| Autor aktualizacji |
Zakres zmian |
Słomka Elżbieta
01.01.0001 00:00:00
|
Opracowano na podtsawie Karty Dokumentacyjnej Geostanowiska autorstwa Z.Alexandrowicz
typ: NotSet
|
|
| Autor | Tytuł | Publikacja | Rok wydania | Uwagi | ISBN | | Alexandrowicz Z. | Najpiękniejszy zabytek przyrody nieożywionej w Beskidzie Małym. | Chrońmy Przyr. Ojcz. 19, 3: 42-44. | 1963 | | | | Alexandrowicz Z. | Skałki piaskowcowe zachodnich Karpat fliszowych. | Kom. Nauk Geol. PAN, Oddz. Kraków, Pr. Geol. 113. | 1978 | | | | Alexandrowicz Z., Poprawa D.(red.) | Ochrona georóżnorodności w polskich Karpatach. | Państw. Inst. Geol., Warszawa. | 2000 | | | | Alexandrowicz Z. | Sandstone rocky forms in Polish Carpathians attractive for education and tourism. | Prz. Geol. 56, 8/1: 680-687. | 2008 | | | | Książkiewicz M. | Objaśnienie do arkusza Wadowice. | Państw. Inst. Geol., Warszawa. | 1951 | | | | Unrug R. | Istebna Beds – a Fluxoturbitity Formation in the Carpathian Flysch. | Rocz. Pol. Tow. Geol. 33,1: 49-92. | 1963 | | |
|
Φ: 49,769722 Δ: 19,373056